Dünyada birçok çocuk zor ve travmatik durumlarla karşı karşıya kalmaktadır. Savaş, göç, doğal afetler ve şiddet, çocukların ruh sağlığı ve gelişimi üzerinde olumsuz etki yapabilen nedenlerden bazılarıdır. Bu bağlamda, çocuklar için psikososyal çalışmaların önemi artmaktadır. Bu çalışmalar sadece çocukların ruhsal yaralarını iyileştirmek için değil, aynı zamanda onların sosyal ve bilişsel becerilerinin gelişimi için de önemli bir rol oynamaktadır.
Travma ve zor olaylar yaşamış çocuklar için psikososyal çalışmalar çok önemlidir. Bu çalışmalar, çocukların fiziksel, zihinsel ve sosyal gelişimi üzerinde olumlu bir etki yapabilir.
Savaş ve silahlı çatışmalar, zorunlu göçler, aile içi veya toplumsal şiddet, doğal afetler, istismar, aile üyelerinin veya yakınların kaybı, ciddi hastalıklar veya kazalar çocukların ruh sağlığı ve gelişimi üzerinde derin ve uzun süreli bir etki yapabilir. Bu tür olayların sonucunda uykusuzluk ve kabuslar, aşırı korku ve üzüntü, dikkat gücünde azalma, aşırı öfke, sosyal ilişki ve özgüven sorunları, öğrenme zorlukları ortaya çıkabilir.
Psikososyal çalışmalar, çocukların travmatik deneyimlerle daha iyi başa çıkmalarına ve normal ve kaliteli bir yaşama dönmelerine yardımcı olabilir. Bu çalışmalar birçok açıdan faydalıdır. Öncelikle, çocukların travmatik anılarla daha iyi başa çıkmalarına yardımcı olur ve aşırı korku ve üzüntü gibi belirtileri azaltır. Ayrıca, çocuklarda güvenlik ve güven duygularını güçlendirebilir ki bu, normal yaşamları için çok önemlidir.
Grup etkinlikleri ve ortak oyunlar aracılığıyla, çocuklar sosyal ve iletişim becerilerini geliştirebilirler. Psikososyal çalışmalar, çocukların yaşamın zorluklarına karşı direncini artırabilir. Aynı zamanda, çocuklar duygularını nasıl tanıyacaklarını ve onlarla nasıl başa çıkacaklarını öğrenirler.
Bu çalışmalar ayrıca çocukların geleceklerine daha olumlu bakmalarına ve umutlarını güçlendirmelerine yardımcı olabilir. Sonuç olarak, çocuklar sorunlarla olumlu ve barışçıl bir şekilde nasıl başa çıkacaklarını öğrenirler. Bu şekilde, psikososyal çalışmalar genel olarak çocukların ruh sağlığı ve gelişimi üzerinde olumlu bir etki yapabilir ve onları daha iyi bir yaşam için hazırlayabilir.
Psikososyal çalışmalar genellikle aile üyelerini de içerir, bu da çocuk ve aile arasındaki ilişkilerin güçlenmesine neden olur.
2019 yılında Suriye’de yapılan bir araştırma, psikososyal çalışma programına katılan çocukların ruh sağlığı ve sosyal ilişkiler alanında belirgin bir ilerleme gösterdiğini ortaya koymuştur. Bu çalışmalara katılan çocuklar daha az travma belirtisi göstermiş ve işbirliği becerileri artmıştır. (UNICEF, 2019)
Başka bir araştırma, psikososyal çalışmaların travmatize olmuş çocukların akademik gelişimi üzerinde olumlu bir etki yapabileceğini göstermektedir. Bu çalışmalara katılan çocuklar, okuma ve matematikte daha iyi sonuçlar elde etmiş ve dikkat güçleri artmıştır. (Save the Children, 2020)
Psikososyal çalışmalar, bölgenin kültürüne ve çocukların özel ihtiyaçlarına göre olmalıdır. Bu, çocukların bu çalışmalar içinde kendilerini daha rahat ve güvende hissetmelerine neden olacaktır. Aile ve toplum da bu çalışmalara katıldığında, bu çalışmaların etkisi daha kalıcı olur ve çocuklar sürekli bir destek alabilirler.
Bu çalışmalarda eğitim ve ruh sağlığı uzmanlarının yer alması gerekir. Bu, çalışmaların bilimsel ve profesyonel bir şekilde yürütülmesini sağlayacaktır. Bu çalışmaların sürekliliği olmalı ve sadece kısa süreli projeler olarak görülmemelidir. Sürekli çalışmalar, çocuklar üzerinde daha derin ve uzun süreli bir etki yapabilir.
Sanat, oyun ve yaratıcı etkinliklerin kullanılması bu çalışmaların etkisini güçlendirebilir. Bu, çocukların sözlü olmayan bir şekilde de kendilerini ifade etmelerine ve duygularını ortaya çıkarmalarına olanak tanır.
Öğretmenler de psikososyal çalışmalar konusunda eğitilmelidir ki okul yaşamında da çocuklara destek olabilsinler.
Sonuç olarak, çocuklar için psikososyal çalışmalar, özellikle travma yaşamış olanlar için, ruh sağlıklarının korunmasında ve genel gelişimlerinde önemli bir rol oynayabilir. Ancak, bu çalışmaların profesyonel, sürekli ve çocukların özel ihtiyaçlarına göre yürütülmesi gerekir. Bu şekilde, daha güçlü, sağlıklı ve umut dolu bir nesil yetiştirebiliriz.
*Psikolog, Mardin. [email protected]
Kaynakça
– UNICEF. (2019). Psychosocial Support for Children in Syria: A Case Study.
– Save the Children. (2020). The Impact of Psychosocial Support on Academic Performance of Traumatized Children in Uganda.
– Özcan, B., & Kırca, N. (2019). Travmaya maruz kalan çocuklarda psikososyal destek uygulamaları ve hemşirelik yaklaşımı. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 10(4), 302-308.
– Erden, G., & Gürdil, G. (2009). Savaş yaşantılarının ardından çocuk ve ergenlerde gözlenen travma tepkileri ve psiko-sosyal yardım önerileri. Türk Psikoloji Yazıları, 12(24), 1-13.
